Βασιλική του Αγ. Αχιλλείου

  Αρχική/ΜΝΗΜΕΙΑ/Βασιλική του Αγ. Αχιλλείου

    Η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου Στην κορυφή του λόφου του Φρουρίου, που θεωρείται η ακρόπολη της αρχαίας Λάρισας, εντοπίστηκαν νότια του οθωμανικού μπεζεστενίου το 1978 τα ερείπια μιας μεγάλης βασιλικής. Η περίοπτη θέση της βασιλικής, η επιγραφή «Ἀχιλλείου Ἀρχιεπισκόπου καί τοῦτο το ἕργον», που βρέθηκε σε θραύσματα επιστομίου φρέατος, καθώς και πλίνθοι με τη σφραγίδα ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ οδήγησαν στην ταύτιση της βασιλικής με τον ναό που ήταν αφιερωμένος στον προστάτη και πρώτο επίσκοπο της πόλης Άγιο Αχίλλειο.

    Τα ερείπια του ναού
    Τα ερείπια του ναού

    Η ανασκαφική έρευνα που τελέστηκε τον Ιούλιο του 1978, κατά τις εργασίες διαμόρφωσης του χώρου της αγοράς, έφερε στο φως το ναό ο οποίος διερευνήθηκε πιο διεξοδικά κατά τα επόμενα έτη υπό τη επίβλεψη του Εφόρου Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Λ. Δεριζιώτη. Ήταν ένα οικοδόμημα τρίκλιτο με αψίδα στα ανατολικά, νάρθηκα και τοιχοδομίες, και θεμελιωνόταν περίπου στα 3 μέτρα.

    Το μνημείο δεν διατηρούσε ίχνη κιόνων, ούτε δάπεδα, με εξαίρεση ένα τμήμα ψηφιδωτού στο νάρθηκα και ένα πολύ μικρότερο στο δεύτερο κλίτος.

    Το ψηφιδωτό δάπεδο του νάρθηκα έχει φυτικό και ζωικό διάκοσμο που εγγράφεται σε γεωμετρικά μοτίβα.

    Ψηφιδωτό
    Ψηφιδωτό

    Η τεχνοτροπία αυτού του ψηφιδωτού μαρτυρά ως εποχή ανέγερσης του ναού τον 6ο ή τον 7ο αι. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφικής έρευνας στο εσωτερικό του ναού, ήρθαν στο φως λίγα μάρμαρα, τα οποία δεν έχουν χρονολογηθεί, αν και τα περισσότερα είχαν επαναχρησιμοποιηθεί ως καλυπτήριες πλάκες στους τάφους που πιθανόν ήταν προγενέστεροι της βασιλικής.

    Οι τάφοι

    Το σημαντικότερο εύρημα ήταν δυο πολυτελείς καμαροσκεπείς τάφοι, Οι δύο καμαροσκεπείς τάφοι, όπως και οι πολυάριθμοι κιβωτιόσχημοι και οι ελεύθερες ταφές που εντοπίστηκαν στο εσωτερικό, θεωρήθηκε ότι προϋπήρξαν της βασιλικής, επειδή η στάθμη τους βρίσκεται χαμηλότερα από τα υπολείμματα του ψηφιδωτού δαπέδου. Η προσθήκη αψίδας στο βόρειο κλίτος οδήγησε πολλούς μελετητές στην υπόθεση ότι ο τάφος του βορείου κλίτους πρέπει να ταυτιστεί με τον τάφο του Αγίου Αχιλλίου, πάνω από τον οποίο ανεγέρθηκε αργότερα η βασιλική.

    Στα τοιχώματα του υπάρχει γραπτή διακόσμηση από μεγάλους βαθυκόκκινους σταυρούς. Εκτός από τον καμαρωτό τάφο του βορείου κλίτους έχουν ανακαλυφθεί άλλοι δυο καμαρωτοί τάφοι μέσα στη βασιλική, ο ένας βρίσκεται στο κεντρικό κλίτος και έρχεται σε επαφή με το νότιο στυλοβάτη και ο άλλος βρίσκεται στον εξωνάρθηκα. Αυτός του κεντρικού κλίτους φέρει κογχαριο με σταυρό το οποίο συνοδεύεται από την επιγραφή ‘’ IC/XC/NIKA’’ στο δυτικό του τοίχωμα Αν και ο τάφος του εξωνάρθηκα τυπολογικά εντάσσεται στην ίδια κατηγορία με τους άλλους δυο είναι κατώτερος ποιοτικά ως προς τη κατασκευή του. Τον κοσμεί ένας απλός μαύρος σταυρός .

    Εκτός από τους καμαρωτούς τάφους εσωτερικά του ναού και γύρω από αυτόν ανακαλύφθηκαν κιβωτιόσχημοι τάφοι, οι οποίοι ειχαν κτιστά τοιχώματα και δάπεδα στρωμένα με πήλινες πλάκες. Επίσης ήρθαν στο φως κι αρκετοί καλυβίτες τάφοι από κεράμους στέγης και τέλος πολλοί λακκοειδείς.

    Η ανακάλυψη τάφων εσωτερικά και εξωτερικά του ναου δηλώνει ότι χρησιμοποιήθηκε ως κοιμητήριο τόσο στους μεσοβυζαντινους χρόνους όσο και κατά τη διάρκεια του 13ου αιώνα. Αυτή η χρήση πιθανότατα συνεχίστηκε και μετά την κατάρρευση του ναού, καθώς αρκετά αρχιτεκτονικά τμήματα του γλυπτού της βασιλικής χρησιμοποιήθηκαν ως πλάκες για την διακόσμηση τάφων.

    Τάφος
    Τάφος

    Δείτε περισσότερες φωτογραφίες

    Ο βίος του Αγίου Αχιλλείου

    Ο Άγιος Αχίλλειος γεννήθηκε στην Καππαδοκία της Μ. Ασίας το 270 μ.Χ. Γρήγορα διακρίθηκε για την ευσέβεια του και την αγάπη του στο Χριστό και την Εκκλησία .Μετά το θάνατο των γονέων του κληρονόμησε από τους γονείς του μεγάλη περιουσία, αλλά την μοίρασε στους φτωχούς και άπορους, τις χήρες και τα ορφανά. Επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους της Παλαιστίνης και τη Ρώμη, αλλά και τους τάφους τον Αγίων Αποστόλων. Σ’ αυτό το ιεραποστολικό ταξίδι έλαβε την Αγία Ιεροσύνη και κάποτε έφτασε στη Λάρισα.

    Εκεί έκανε πολλά θαύματα και κήρυξε για τον Χριστό. Η φήμη του ως Αγίου και ενάρετου κληρικού είχε φτάσει στη Θεσσαλία πριν να εγκατασταθεί ο ίδιος, κι έτσι ανέρχεται στον επισκοπικό θρόνο της Λάρισας. Όλοι μιλούν για τον Άγιο Ιεράρχη που κατέχει πνευματική καλλιέργεια, ασχολείται με τη θεραπεία των ψυχικών και σωματικών τραυμάτων των ανθρώπων, καθώς και με το φιλανθρωπικό έργο.

    Το 325 μ.Χ παίρνει μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που συγκαλεί ο Μ.Κων/νος στη Νίκαια της Βιθυνίας. Τέλεσε μάλιστα στη Σύνοδο και θαύμα. Μαζί με τους άλλους Άγιους Πατέρες, Άγιο Αθανάσιο, Άγιο Νικόλαο, Άγιο Σπυρίδωνα και άλλους διακηρύσσει ότι ο Χριστός είναι Θεός, ομοούσιος με τον Πατέρα και μάλιστα προκαλεί τους Αρειανούς, αν τα λόγια τους είναι ορθά, να καταφέρουν να βγει λάδι από μια πέτρα που βρισκόταν εκεί . Εκείνοι βέβαια φοβισμένοι και δειλοί δεν δέχτηκαν την πρόκληση και ο Μέγας Ιεράρχης Αχίλλειος επικαλούμενος τη χάρη της Αγίας Τριάδος αναφώνησε: «Εάν ο Χριστός είναι Υιός του Θεού, ομοούσιος και ομόδοξος προς τον Πατέρα, όπως εμείς πιστεύουμε, τότε να αναβλύσει λάδι από αυτήν την πέτρα, για να πιστέψουν όλοι!». Δεν πρόλαβε να τελειώσει το λόγο του, και ως θαύμα λάδι πολύ άρχισε να ρέει από την ξερή πέτρα. Ο αυτοκράτορας και οι Άγιοι Πατέρες θαύμαζαν τη δύναμη της πίστης δοξάζοντας το Θεό, ενώ οι αιρετικοί Χριστομάχοι καταντροπιάστηκαν και εξευτελίστηκαν. Ο Μ.Κων/νος ζητά να τον ευλογήσει ο άγιος Ιεράρχης και τον γεμίζει με βασιλικά δώρα και οικονομικές χορηγίες για την ανέγερση ναών και ιδρυμάτων και γενικά για την ανακούφιση του λαού.

    Παρέμεινε στη θέση του Επισκόπου Λαρίσης για τριάντα χρόνια. Όταν προαισθάνθηκε το θάνατο του, κάλεσε κοντά του όλους τους ιερείς της επισκοπής του, τους έδωσε τις τελευταίες πατρικές συμβουλές για τα καθήκοντά τους και «εκοιμήθη εν ειρήνη». Τα τέλη του το 355 μ.Χ ήταν άγια και η κοίμησή του οσιακή .Τον θρήνησαν πολύ και τον κήδεψαν με μεγαλοπρέπεια. Τοποθέτησαν το ιερό του λείψανο στη λάρνακα που ο ίδιος είχε κατασκευάσει. Τα ιερά του λείψανα αμέσως έγιναν πηγή ιαμάτων και το άφθονο μύρο που ανέβλυζε έκανε πολλά θαύματα. Αλλά δεν έμεινε για πάντα στη Λάρισα. Το 985 μ.Χ ο βούλγαρος Σαμουήλ το μετέφερε στα ανάκτορά του, στο μικρό νησάκι των Πρεσπών, που σήμερα φέρει το όνομα του Αγίου Αχιλλείου και έκτισε μεγαλοπρεπή ναό αφιερωμένο στον Άγιο, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα. Στις 14 Μαΐου του 1981, επανακομίσθηκαν τα λείψανα του Αγίου στη Λάρισα.

    Από τότε τα λείψανα του θαυματουργού Αγίου Αχιλλείου βρίσκονται στον ομώνυμο Μητροπολιτικό Ναό της Λάρισας.

    Η μνήμη του εορτάζεται από την Εκκλησία μας στις 15 Μαΐου.

    FaLang translation system by Faboba